YAŞLANMAYI DURDURABİLİRİZ (5)
Tıpkı evlerimizde olduğu gibi, hücreler de normal çalışmalarının kaçınılmaz bir sonucu olarak atık madde üretirler. Yine tıpkı evlerimizde olduğu gibi, onlar da – en çevre dostu evin dahi yüzünü kızartacak kadar büyük bir yüzdesini geri dönüştürmekle birlikte – bu atıkların büyük bir kısmından kurtulma olanağına sahiptirler.
Fakat hücreler, yarattıkları atıkların tamamını geri dönüştüremezler ve yok edilmekten kurtulan kısım birikerek eninde sonunda hücreye zarar vermeye başlar. Birkaç yıl önce, bu soruna karşı günümüzde biyolojide bu kadar ender rastlanan disiplinlerarası uzmanlığın değerini belki de bu alandaki diğer katkılarımın herhangi birinden daha fazla gösteren yeni bir yaklaşım oluşturmuştum.
İnsanların çoğu, sertleşmiş damarları tıkanmış borulara benzetirler. Yağlı bir çamur (ister sucuk yağı olsun, isterse kolesterol), borunun içinde birikir, yüzeyini kaplar ve tıkayarak sıvıların geçişine engel olur – bu sıvılar ister eviyedeki bulaşık suyu olsun, isterse damarlarımızdaki kan. Bununla birlikte, aslında bu sürecin çok daha karmaşık olduğunu uzun zamandır bilmekteyiz. Damar sertliği, kan damarının duvarında mikroskobik bir sorun olarak başlar.
Buna, geçen kan akıntısının sürtünmesi veya yüksek tansiyon veya enfeksiyon gibi pek çok sebep olabilir veya katkıda bulunabilir; fakat sıklıkla bunun sebebi sadece eski dostumuz LDL’nin, yapışma eğilimi taşıyan düşük yoğunluklu lipoproteinin birikmesidir. Vücut, bu soruna karşı diğer herhangi bir yaralanmaya verdiği tepkiyi verir: Makrofaj adı verilen bağışıklık hücrelerini çağırmak amacıyla o bölgede enflamasyona yol açan maddeler salgılar. Makrofajlar, hasarlı dokunun içine girerler ve enkazı temizleyerek iyileşmesine yardımcı olurlar.
Sahip olduğu kötü şöhrete karşın kolesterol, gerçekte hücre zarları için gerekli bir bileşendir. Aslına bakarsanız, kandaki kötü diye adlandırılan kolesterol (LDL), gerekli olan kolesterolü hücrelere taşıyan bir taşıyıcı parçacıktır ve o hücreler de, kolesterolü kendi içlerinde kullanmak üzere tasarlanmış uzman alıcılara sahiptirler.
Gelecek yazı: Yaş Prangalarını Kıralım
*Aubrey de Grey ve Ph. D., Michael Rae, 2010: Yaşlanmayı Durdurabiliriz (Ending Aging) -Kendi Yaşam Sürecimiz İçinde Yaşlanmayı Tersine Çevirebilecek Gençleştirme Devrimleri - ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık ve İletişim A.Ş. Yayınları. Çeviren: Engin TARHAN. Özet: Halit Yıldırım
"Yaşlanmayı Durdurabiliriz" Serinin Yazıları:
Hücresel Enerji Santrallerinde Erime ve Şebekeden Ayrılış
Biyolojik Çöp Fırınlarının Yenilenmesi
Zombileri Yok Etmek
Şişmanlık Savaşında Ölümcül Bir Mücadele
Eskiyenlerin Yerine Yeni Hücreler
Buradan Oraya Ulaşmak: Yaşlanmaya Karşı Savaş
Yaşlanmaya Karşı Seferberlik İçin Savaş Tahvilleri
